[center](ISS-International Space Station)[/center]
[center]
[/center]
20 listopada 1998 roku, o godzinie 6:40:00, z kosmodromu 81L w Bajkonurze wystartowała rakieta Proton-K, niosąc na swoim pokładzie pierwszy moduł Międzynarodowej Stacji Kosmicznej-Zarya. Trójstopniowa rakieta wyniosła moduł na orbitę o parametrach 220,4 km na 339,6 km. Po osiągnięciu orbity oddzielił się trzeci stopnień Protona-K i nastąpiła automatyczna aktywacja systemów modułu, a następnie rozłożenie baterii słonecznych i anten komunikacyjnych.
[center]Tak o to na orbicie okołoziemskiej powołano do istnienia Międzynarodową Stację Kosmiczną.[/center]
[center]
[/center]
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna jest stacją powstałą przy współpracy wielu krajów. Obecnie składa się ona ogółem z 25 części. Początkowo na jej pokładzie mogło przebywać trzech członków załogi-od 2009 roku ich liczba ma zostać zwiększona do 6 osób.
Pierwsze moduły stacji wyniesione zostały w 1998 roku, a pierwsza załoga zamieszkała na ISS w roku 2000.
Stacja zasilana jest przez baterie słoneczne. Transportem ludzi i ładunków, w tym zaopatrzenia zajmują się amerykańskie wahadłowce programu STS, oraz rosyjskie statki kosmiczne Sojuz i Progress.
Początki Międzynarodowej Stacji Kosmicznej sięgają właściwie lat 80-tych XX wieku, kiedy to NASA zaczęła planować budowę modułowej stacji kosmicznej o nazwie Freedom, jako odpowiednika sowieckiej stacji Mir i Salyut. Ponad to Rosja snuła plany budowy zamiennika stacji Mir - Mir 2, który miał zostać zbudowany w latach 90-tych XX wieku. Jednak ograniczenia budżetowe sprawiły, że Stany Zjednoczone nie wybudowały stacji Freedom, a w Rosji po upadku Związku Radzieckiego, powstały tam chaos gospodarczy, przekreślił plany budowy Mir2, choć podstawa stacji DOS-8 została wybudowana.
Kraje europejskie także snuły plany budowy stacji i miała nią być stacja Columbus.
Stacje te miały jeden główny cel, jakim było spełnienie marzeń o stałym pobycie człowieka w kosmosie.
Pierwsze plany budowy stacji, już przy współudziale kilku państw, powstały w 1991 roku, a wysunęły je USA, Japonia, Kanada i Europejska Agencja Kosmiczna (ESA). Projekt miał być realizowany w trzech etapach:
1. 1995-1998 – przygotowanie modułów i międzynarodowe loty do rosyjskiej stacji Mir.
2. 1998-2001 – montaż i wstępna eksploatacja.
3. początek 2001-koniec 2010 – dokończenie budowy i dalsza eksploatacja.
Założenia projektu mówią, iż prowadzenie prac i badań na ISS ma trwać do 2016 roku.
Plany budowy ISS poruszały złożone aspekty finansowe.
Kwestie problemowe obejmują: własność modułów stacji uczestniczących w projekcie narodów oraz odpowiedzialność za zaopatrywanie stacji.
Głównym dokumentem prawnym ustanawiającym prawnie obowiązki między partnerami jest IGA. Ten międzynarodowy traktat został podpisany 28 stycznia 1998 roku przez państwa biorące udział w projekcie, a były to: USA, Rosja, Japonia, Kanada, Belgia, Dania, Francja, Włochy, Niemcy, Holandia, Norwegia, Hiszpania, Szwecja i Szwajcaria. Potem dołączyła jeszcze Brazylia.
Do umowy IGA jest także aneks, tzw. Protokół ustaleń (MOU), który zawarty został pomiędzy Roskosmos, NASA, ESA, CSA i JAXA. Warunki w nim zawarte są podzielone według zobowiązań umownych między narodami i partnerami handlowymi oraz na prawa i obowiązki.
Dokumenty te poruszają kwestię udziałów w produkcji trzech części stacji, a przedstawia się ona następująco:
1. Columbus: 51% dla ESA, 49% dla NASA i CSA.
2. Kibo: 51% dla JAXA, 49% dla NASA i CSA
3. Destiny: 100% dla NASA i CSA, jak również 100% ładunku wyposażenia.
Czas spędzony na prowadzeniu eksperymentów przez załogę, zasilanie bateriami (panelami) słonecznymi i prawo do zakupu usług pomocniczych (np. przesyłanie i pobieranie danych i komunikatów) podzielone są na: NASA-76,6%; JAXA-12,8% ; ESA-8,3% i CSA-2,3%.
Oprócz tych głównych umów, Brazylia ma umowę z NASA na dostawy sprzętu. Włochy biorą udział w programie przez członkostwo w ESA.
Biorąc pod uwagę aspekty finansowe-początkowo budżet programu na okres od roku 1994 do ukończenia budowy miał zamknąć się w kwocie 17,4 miliarda dolarów, lecz do momentu wystrzelenia pierwszego modułu wzrósł on ponad dwukrotnie sięgając ponad 40 miliardów dolarów. Dlatego też konkretne określenie kosztów budowy stacji jest właściwie niemożliwe.
Marzenie o stałym pobycie człowieka w kosmosie spełniło się z dniem 2 listopada 2000 roku, gdy na ISS dotarła pierwsza stała załoga, a tworzyli ją: William Shepherd, Jurij Gidzenko i Siergiej Krikalow.
Od lewej: W. Shepherd, S. Krikalow, J. Gidzenko
Pierwsi mieszkańcy zaczęli stację nazywać „Alfa” („Pierwsza”) co spotkało się z protestem strony rosyjskiej, która twierdziła, że pierwszy był radziecki Salyut z 1971 roku. W zamian zaproponowała nazwę „Atlant”, co nie spodobało się tym razem Amerykanom ze względu na zbytnie podobieństwo do zatopionej w morzu Atlantydy. Wobec braku innych pomysłów, stacja do dziś nie ma swojego imienia i pozostała po prostu Międzynarodową Stacją Kosmiczną.
[center]
[/center]
Po wyniesieniu na orbitę pierwszego modułu ISS, wynoszono za pomocą rakiet i wahadłowców kolejne części stacji. Nim właśnie, i nie tylko, zostaną poświęcone kolejne posty pojawiające się w tym dziale.
Zapraszam więc do śledzenia dalszych informacji o Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Info i zdjęcia: http://pl.wikipedia.org
http://en.wikipedia.org
www.nasa.gov
