Kiedyś byłem posiadaczem takiego oto sprzętu więc myślę, że sie nie obrazicie jeśli podzielę się spostrzeżeniami z jego użytkowania. Poniższy opis zamieściłem już kiedyś na forum ale jako, że stał się tam raczej niezbyt już czytelny więc tutaj zaprezentuję wam zaktualizowaną jego wersję..
Przez kilka miesięcy byłem szczęśliwym posiadaczem teleskopu Meade ETX-125. Teleskop spisywał się znakomicie ale miałem z nim jeden problem - jak to Maksutov z zamkniętym tubusem dość grubą płytą krekcyjną wymagał on trochę dłuższego chłodzenia. Mam niestety ogrzewany garaż, w którym trzymałem ETX-a i wystudzenie go, szczególnie zimą, po wystawieniu z garażu trwało dla mnie zbyt długo a nie może być gorszego obrazu niż z "ciepłego" Maka. Inaczej mówiąc powiedzmy, że wracam z pracy ok. 20:00, wystawiam sprzęt do wystudzenia - 2-3 godzinki minimum i mamy już 23:00. No i co ? Następnego dna rano trzeba się zaprowadzić do pracy więc 1 godzinka, maksymalnie 2 obserwacji i "lulu". Współczynnik obserwacje/chłodzenie nie był dla mnie optymalny więc powoli, któregoś pięknego zimowego wieczorka jak wróciłem z pracy o 22:00 i widziałem piękne rozgwieżdżone niebo (oczywiście z tą parszywą łuną od Warszawy), wiedziałem, że gdybym chciał sobie zrobić teraz "Star Party" to nie zdążyłbym wychłodzić sprzętu.
I tak oto zacząłem zastanawiać się nad wejściem w posiadanie jakiegoś niewielkiego refraktorka (gdyby ktoś nie wiedział co to refraktorek i jakie są inne typy teleskopów to odsyłam na stronę: http://www.astrokrak.pl/sklep/pub/teleskopy.html), które jak wiemy chłodzą się bardzo szybko - pół no maksymalnie jedna godzinka - dla mnie bardziej niż OK. Zacząłem jednak od znalezienia i nabycia montażu wiedząc, że dobry montaż to podstawa. No i teraz mogłem spokojnie poszukać czegoś co można na nim było powiesić.
Niestety miałem kiedyś przyjemność zerknąć przez Takahashi FS102 PTL-a i Saturn po prostu zabił mnie swoim pięknem a punktowość gwiazdek była po prostu aż nieprzyzwoita. Wcześniej miałem okazję obserwować kilkoma reflektorami (Celestron G8 SCT, Meade ETX-125 i U-botem 250mm - nie wiadomo do kończa co to jest ale chyba jakiś Cassegrain ) oraz refraktorem Meade Achro 6 cali ale obrazy z FS102 to była trochę inna liga. Nawet porównaliśmy bezpośrednio z Pawłem obrazki z FS-a i z ETX-a i zgodziliśmy się, że Saturn w malutkim Maku wyglądał bardzo ładnie ale w FS-ie to było TO ! Tak więc NIESTETY wybór mógł być tylko jeden - APO. I chociaż jeszcze 1-2 lata temu myślałem, że trzeba być CHORYM, żeby wydawać kilkanaście tysięcy naszej waluty lub kilka obcej, to niestety wziąłem i sam się rozchorowałem ;D (choroba nieuleczalna i bardzo zaraźliwa).
Po jakimś czasie w garażu na półce pojawiła się taka trochę dłuższa walizeczka. Wygląda ona tak:
W walizeczce znajdował się mały refraktor APO - Tele Vue 101.
Budowa lunety
W przekroju budowa TV101 wygląda tak:
1. Układ czterech soczewek ze szkła SD i fluorytu (special dispersion doublet lens);
2. Średnica 101mm;
3. Obejma mocująca;
4. Układ optyczny (poczwórny w dwuch grupach) fluorytowy;
5. Wyciąg 2 cale;
6. Diagonal;
7. Redukcja okularowa z 2 cali na 1,25 cala;
8. Okular (w standardzie producent daje 20mm Plossla).
Budowa refraktora TV101 to opatentowany przez Ala Naglera 4 elementowy układ (oparty na Petzvalu). Układ dwóch soczewek (air spaced) ze szkła o niskiej dyspersji (patrz 1 na powyższym rysunku) odpowiedzialny jest za zapewnienie odpowiedniej korekcji kolorów a układ optyczny, który znajduje się przed wyciągiem (patrz 3 na powyższym rysunku) zapewnia redukcję ogniskowej do 540mm (F5,4) i płaskie pole do celów astro-foto w formacie 35mm. Z długimi okularami refraktorek ten umożliwia uzyskanie tak niewielkich powiększeń jak na przykład 10x z kpolem 4,9 stopnia !!! Z 40mm okularkiem mam powiększenie 13,5x i DUŻE pole ale źrenica wyjściowa jest chyba za duża.
Trochę danych technicznych i kilka zdjęć aby przybliżyć sprzęt:
* Średnica obiektywu: 101,95 mm (4 cale);
* Ogniskowa: 540 mm;
* Zdolność rozdzielcza: 1,15 arc sekundy;
* Ciężar: ok. 5,5 kg (z diagonalem)
* Długość z wysuniętą osłoną (dew shield): 84 cm
* Waga z walizką: ok. 9 kg.
Tak więc można powiedzieć, że jest to dość lekki refraktor co jest jego niewątpliwą zaletą, gdyż nie wymaga montażu o dużej nośności. Również Niewielka ogniskowa oraz duża światłosiła (F5,4) są niewątpliwą zaletą.
Wykonanie refraktorka jest naprawdę bardzo dobre, w sumie porównywalne z Takahashi. Jak widać powyżej, refraktorek doposażyłem w obejmy Parallx-a i dowetaila systemu Losmandy (tak na marginesie system Vixena jest moim zdaniem zdecydowanie wygodniejszy). Ciekawym gadżetem jest też przyrząd pomagający w ustawieniu ostrości a wygląda on tak:
Gadżet ten nabyłem po zobaczeniu jak coś takiego działa u PTL-a. Wyciąg w TV101 działa bardzo płynnie jedyną jego wadą jest to, że nie powinien być zbytnio obciążany (ciężka kamera CCD to byłoby trochę za dużo dla niego, natomiast aparat cyfrowy Canon 10D nie robi na nim żadnego wrażenia).
A teraz krótko o wrażeniach obserwacyjno-foto
Na planetach widać bardzo dużo szczegółów, bardzo dobry kontrast, chociaż muszę przyznać, że nie udało mi się zaobserwować Saturna takiego jak widziałem w FS102 PTL-a. Zawsze można to sobie tłumaczyć tym, że wtedy był bardzo dobry seeing ale podobno 2-elementowy fluoryt na planetkach jest nie do pobicia. Największe zastosowane przeze mnie powiększenie to 235x i ze względu na seeing nie było nigdy sensu "iść dalej".
Kilka wybranych zdjęć można zobaczyć na stronie Dominika, a dokładnie tutaj
Co do obserwacji wizualnych to trzeba pamiętać, że APO o stosunkowo niewielkiej średnicy nie pokaże jasnych obrazów ciemniejszych obiektow DS. Ale jakość obrazów z pewnością wynagradza brak dużej ilości szczegółów jakie pokaże większa apertura.
M42 - pięknie widoczna rozkładająca ramiona (nawet pod podmiejskim warszawskim niebem), trapezik rozdzielony na więcej niż 4 sztuki (chyba 5 albo 6) z Meade SWA 18mm jeśli dobrze pamiętam.
M13 - pięknie widoczna. Porównywałem obraz M13 bezpośrednio z Takahashi FS102 i poza mniejszą skalą obrazu w TV101 (ogniskowa 540mm w porównaniu do FS102 - 820mm) obrazy były bardzo porównywalne.
Jak widać jest to sprzęt dość uniwersalny. Tak jak pisałem, nie jest zbyt ciężki więc nie wymaga przesadnie solidnego montażu do obserwacji wizualnych i do astrofoto dzięki dość krótkiej ogniskowej. Miałem przedstawić jego wady ale poza wspomianym wyciągiem jedyną wadą tego refraktora jest troszkę ... za mała apertura.
Mam nadzieję, że powyższy opis przyda się osobom zainteresowanym tematem niewielkiego APO do wizauala i astrofoto. Mam również nadzieję, że uda mi się zachęcić innych do publikowania takich krótkich, pobieżnych recenzji. Pamiętajmy, że informacje i nasze opinie o sprzęcie zawsze mogą się komuś przydać.
www.astrophotography.pl
